بسم الله الرحمن الرحیم
عنوان: نادرستی ادعای تناقض در تعداد روزهای خلقت
گروه ۶: پاسخ‌های مربوط به حقانیت قرآن
شماره: ۸
نوع پاسخ: نوشتاری و صوتی
– پاسخ صوتی را در پایین متن دریافت نمایید.
تاریخ ثبت: یکم مرداد ماه چهارصد و چهار
سؤال:
آیا آفرینش آسمان و زمین و ارزاق، در شش روز است یا هشت روز؟
در سراسر قرآن خلقت آسمان و زمین مجموعا شش روز بیان شده است، ولی اگر مجموع آیات ۹ تا ۱۲ سورۀ فصلت را جمع بزنیم هشت روز می شود و این بعنوان تناقضی آشکار است.
پاسخ نوشتاری:
اگر خارج از بررسی‌های دقیق، به همان لفظ ظاهری آیات بیان خلقت در شش روز توجه کنیم، و سپس ظاهر آیات نهم تا دوازدهم سورۀ فصلت را بخوانیم، به راحتی متوجه می شویم که هیچگونه تناقضی در کار نیست. بلکه عدم توجه به الفاظ و معانی و ای بسا غرض ورزی و مغرضانه به دنبال نکته در آوردن، شخص را در چنین ورطه‌ای قرار می دهد تا مطلبی را بگوید که عوض رسیدن به هدفش که تخریب حقانیت قرآن و اسلام است، خود به شدت در معرض سؤال قرار گیرد.
و پیشنهاد خیر خواهانۀ ما به این افراد، حتی اگر از مخالفینند، آن است که هرگاه به این نکات برخورد می کنند؛ لااقل برای آنکه هدف شان واژگون نشود و خود در معرض نقد و بررسی منفی قرار نگیرند، ابتدا ذوق زده نشوند، بلکه اول یافتۀ خویش را با اهل علم در میان بگذارند و پس از اطمینان از استوار بودنش آن را مطرح نمایند.
آری خداوند عزوجل در هفت جای قرآن (۱)، به صراحت خلقت آسمان‌ها و زمین را در شش روز اعلام می کند؛ که در چهار مورد آن (۲)، بطور کلی خلقت آسمان‌ها و زمین مطرح می گردد، و در سه مورد دیگر (۳) صحبت از خلقت آسمان‌ها و زمین و چیزهایی است که میان آندوست.
بعنوان نمونه ترجمۀ عین نص فرمایش الهی در آیۀ سی و هشتم سورۀ قاف چنین است:
“به درستی که ما آسمان‌ها و زمین و آنچه که میان آن دو می باشد را در شش روز آفریدیم و هیچگونه خستگی بر ما عارض نگردید.”
بهرحال در تمامی این آیات صحبت از خلقت آسمان‌ها و زمین و همچنین خلقت اشیاء میان آنهاست که از جمله می تواند شامل خوراکی‌ها و مایحتاج لازم در آنها باشد. لذاست که امام صادق علیه السلام در حدیثی که در تفسیر نورالثقلین (۴) نقل گردیده است، شش روز را به این صورت تقسیم بندی می نمایند؛ که در دو روز خود زمین و در یک روز خوراکی‌ها و مایحتاج لازم (اقوات) آن خلق گردیده است، و در مورد آسمان‌ها نیز همین مطلب را ذکر می کنند.
پس خلق شدن اقوات زمین، یعنی خوراکی‌ها و مایحتاج مربوط به آن، بخشی از خلقت آسمان‌ها و زمین و در یک روز بوده است؛ و این ارتباطی با تقدیرات لازم مربوط به این اشیاء ندارد؛ مانند آنکه کارخانه‌ای در یک بازۀ زمانی تعداد مشخصی از یک محصول را تولید می کند و در یک بازۀ زمانی دیگر نحوۀ تقسیم و توزیع آن را تعیین و آیین نامۀ پخش آن را صادر می کند.
حال در آیۀ نهم سورۀ فصلت، همانند آنچه که امام صادق در تفکیک بیان روزهای خلقت فرموده بودند، خلقت خود زمین در دو روز اعلام می شود. و همچنین در آیات یازدهم و دوازدهم نیز همانند همان فرمایش، قصد کردن خلقت آسمان و بنا کردن آن بصورت هفت آسمان در دو روز دیگر بیان می شود. و از ذکر دو روز دیگر شش روز خلقت که طبق فرمایش امام صادق، یک روز آن مربوط به خلقت اقوات (خوراکی‌ها و مایحتاج) زمین و یک روز دیگر مربوط به خلقت اقوات آسمان‌هاست، در این آیات خبری نیست؛ بلکه در آیۀ دهم مستقل از بحث خلقت، موضوع تعیین تقدیرات خوراکی‌ها و مایحتاج خلق شده بر روی زمین (اقوات زمین)، یعنی تقسیم بندی و موارد کاربرد هریک از آنها مطرح می گردد و انجام این کار در چهار روز اعلام می شود؛ و خداوند متعال در این آیه در مورد زمین از جمله می فرماید:
“وَ قَدَّرَ فيها أَقْواتَها في أَرْبَعَةِ أَيَّامٍ” یعنی: “تقدیرات (موارد کاربرد و اندازۀ مصرف و…) خوراکی‌ها و مایحتاج موجود بر روی زمین را در چهار روز معین نمود.
البته بگذریم که حتی اگر در این آیۀ بحث خلقت خوراکی‌ها و مایحتاج بر روی زمین نیز بعنوان متعلقات آن در (تا) چهار روز ذکر شده بود، بازهم تناقضی در کار نبود؛ و مانند آن است که کسی در مورد نوشتن کتاب بیست فصلی خویش بگوید:
تا فصل دهم را در دو ماه و تا فصل بیستم را در چهار ماه نوشتم، که از جمله معنای آن این است که کل کتاب را در چهار ماه نوشته است.
پس ملاحظه می شود که جمع زدن این چهار روز با چهار روز خلقت و بر اساس آن اعلام تناقض در قرآن، ناشی از بی توجهی حتی به ظاهر عبارات و غرض ورزی است، و در آیات سورۀ فصلت با آیات هفتگانه‌ای که ذکر شد، هیچگونه تناقضی در کار نیست.
و در پایان یادآوری این نکته نیز لازم است که منظور از روز در این آیات هرچه که باشد، نشان دهندۀ خلقت آسمان و زمین توسط خداوند با مقداری تأنی و تدریج است، در حالی که بدون شک خداوند قادر به خلقت لحظه‌ای آنها بوده و می باشد، و دلیل آن اینگونه ذکر شده است، که امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب در حدیثی طولانی در کتاب احتجاج (۵)، از جمله می فرمایند:
همانطور که (خداوند) آسمان و زمین را در شش روز آفرید، در حالی که اگر می خواست در کمتر از اشارۀ چشم (چشم برهم زدن) آنها را خلق می کرد. و لکن او (به این وسیله) به تدریج و با مدارا عمل کردن را بعنوان الگوهایی از برای معتمدینش و الزام حجت بر خلقش قرار داد.
(۱) اعراف ۵۴، یونس ۳، هود ۷، فرقان ۵۹، سجده ۴، ق ۳۸، حدید ۴
(۲) اعراف ۵۴، یونس ۳، هود ۷، حدید ۴
(۳) فرقان ۵۹، سجده ۴، ق ۳۸
(۴) تفسیر نورالثقلین، العروسی الحویزی، موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، چاپ چهارم، قم ۱۴۱۲ق، ج۴ ص۵۳۹ ح۷
(۵) الاحتجاج، احمد بن علی بن ابی طالب طبرسی، نشر المرتضی، مشهد ۱۴۰۳ق، ج۱ ص۲۵۴
پاسخ صوتی:
