بسم الله الرحمن الرحیم
عنوان: منفعت عقوبت آخرتی ظالمین برای مظلومین
گروه ۷: پاسخ های مربوط به حقانیت معاد
شماره: ۳
نوع پاسخ: نوشتاری و صوتی
– پاسخ صوتی را در پایین متن دریافت نمایید.
تاریخ ثبت: هفتم شهریور ماه چهارصد و چهار
سؤال:
همواره یکی از دلایل اثبات معاد و قیامت آن است که بسیاری از ستمگران در دنیا عقوبت نمی شوند و انتقام ستمدیدگان از آنها کشیده نمی شود و این امر در آخرت اتفاق خواهد افتاد، حال سؤال این است که عذاب شدن آنها در آخرت چه نفعی برای مظلومین دارد؟
پاسخ نوشتاری:
مگر جز این است که نهایت انتقام جویی برای ستمدیده از ستمگر توسط شخص عادل قدرتمند آن است که حقوق ضایع شده اش را از ستمگر بگیرد و به او برگرداند، و با عقوبت عادلانه ستمگر سبب شفای غیظ ستمدیده و آرامش قلب او شود؟
مثلا کسی که دزدی زورگیر او را در مکانی خلوت به دام انداخته و ضرب و شتم نموده و اموالش را غارت کرده است، مگر نه این است که گرفتن انتقام عادلانه از برای او توسط شخص قدرتمند و مقتدر و در عین حال عادل و عالم آن است که اموال مظلوم را از ظالم گرفته و به مظلوم برگرداند، و همچنین در حضور و یا با اطلاع مظلوم، ظالم را قصاص نماید، و سبب تسکین و آرامش مظلوم گردد؟
و اگر هم در مواردی شخص قدرتمند مظلوم را بین عفو کردن ظالم و انتقام و قصاص از او مخیر نماید، و صادقانه به او وعده دهد که اگر عفو نماید و درگذرد پاداشش بر عهده او خواهد بود، جز این است که کرامت و بزرگواری را نیز ضمیمه کار خود نموده است و در عین حال از حقوق مظلوم چیزی نکاسته است؟ و مظلوم هم به کرامت و لذت عفو می رسد و هم به شکلی دیگر حقوقش، و ای بسا برتر از آن، به او بر می گردد.
حال تمامی این موارد در آخرت برای مظلومی که در دنیا از ظالم انتقام نگرفته است و حقش به او داده نشده است، به احسن شکل محقق می شود، به حدیثی در این مورد توجه نمایید:
در کتاب کافی (۱) از امام سجاد از پدرشان از جدشان علی بن ابی طالب که در حدیثی طولانی در مورد قیامت و آغاز آن و هنگامی که خلایق به گردنه محشر می رسند و از عبور از آنجا بازداشته می شوند و در آنجا ازدحام می کنند، از جمله می فرمایند: خداوند (به تمامی خلایق در حالیکه همگان صدا را می شنوند) اعلام می کند:
من خداوندی هستم که هیچ خدایی به غیر از من نیست، و من حاکم و قاضی عادلی می باشم که به غیر عدالت حکم و عمل نمی کنم. امروز بر اساس عدل و عدالتم میان شما حکم خواهم کرد و امروز هیچکس در نزد من مورد ستم واقع نخواهد شد. و امروز حق ناتوان را از قدرتمند خواهم گرفت، و ظلم های انجام شده را با جابجا نمودن کارهای خوب و کارهای بد به نفع مظلوم، جبران خواهم کرد؛ و اگر کسی ببخشد به او پاداش خواهم داد.
و امروز هیچکس که در نزد من ظالم باشد وظلم احدی به گردن او باقی باشد از این گردنه عبور نخواهد کرد، مگر ظلمی که طرف مقابل از او بگذرد که من بخاطر گذشتش به او پاداش خواهم داد و در هنگام حساب آن را به نفع او بحساب خواهم آورد.
پس ای خلایق، ملازم یکدیگر شوید و ظلم هایی را که به شما شده است از کسی که در دنیا آن ظلم را به شما روا داشته است مطالبه کنید؛ و من برای شما در مورد آنها گواه می باشم، و من بعنوان گواه کفایت می کنم. و ایشان (با راهنمائی خداوند و مأمورانش) یکدیگر را شناسایی می کنند و ملازم یکدیگر می شوند، بطوریکه هیچکس باقی نمی ماند که احدی به او ظلم کرده باشد و یا در نزد احدی حقی داشته باشد، مگر آنکه آن را به گردن او ثابت و به ادای آن ملزم می نماید.
پس می بینیم که خداوند حکیم عادل اینگونه در آخرت حق مظلوم را از ظالم می گیرد؛ بطوریکه یا به نسبت ظلم انجام شده، پاداش اعمال نیک ظالم به مظلوم تعلق می گیرد، و یا به همان نسبت عقوبت اعمال زشت مظلوم از گردنش برداشته می شود و به عقوبت های ظالم اضافه می شود.
و اگر مظلوم در آنجا، با تشویق خداوند عفو نماید و درگذرد، بدون آنکه حقش زایل شود پاداشی عظیم از جانب خداوند به او داده خواهد شد، که با توجه به عنایت خداوند بیش از آن چیزی است که می توانست از ظالم بگیرد.
بطوریکه در قسمت دیگری از همان حدیث، اینگونه نقل شده است؛ که خداوند به رضوان که نگهبان و مأمور امور باغ های فردوس بهشت است دستور می دهد که در آن حال به خلایق قصری از نقره را از باغ فردوس بهشت با ساختمان ها و خدمت گزارانش نشان دهد؛ و او آن قصر را در حالیکه در جوانب آن خادمین وخدمت گزاران حضور دارند، به آنها نشان می دهد. و خلاصه آنکه اعلام می شود که این قصر برای کسی است که از مؤمنی در گذرد.
حال اینگونه حسابرسی و اینگونه کاهش عقوبت مظلوم و یا افزایش نعمت هایش، در مقابل افزایش عقوبت و عذاب ظالم، نفعی از برای مظلوم ندارد؟!
و اگر هم عفو نماید، نفعی به او نمی رسد؟ و آیا در این صورتها حقوق ضایع شده مظلوم به بهترین شکل به او بر نمی گردد؟
واضح است که در هر صورت او برنده می باشد و منفعت می برد و اگر عفو کند بعلاوه لذت عفو و کرامت را نیز خواهد برد.
و اما در مورد تسکین و شفای غیظ مظلوم نیز در مواردی که ظلم واقع شده عظیم و جایگاه عفو نبوده و ظالم بایستی به عقوبت شدید می رسیده است، نمونه هایی مشاهده می شود، که در آخرت مظلومین نیز در لحظاتی نظاره گر عقوبت ظالمین خواهند بود، که ما سه نمونه در این مورد ذکر می نماییم:
۱- آیات آواخر سوره مطففین(۲) که پس از ذکر تمسخر مجرمین نسبت به مؤمنين در دنیا، تکیه زدن مؤمنین بر روی تخت های سلطنتی و نظاره گری آنها و خندیدن آنها به کافرین (در حال عذاب) را در آخرت ذکر می کند.
۲- در کتاب کامل الزیارات(۳) در حدیثی در مورد کسی که از روی ظلم در راه حق کتک خورده است، پس از ذکر عقوبت ضارب ظالم، می فرمایند: و شخص کتک خورده را به درب جهنم می آورند و به او می گویند: به کسی که تو را کتک زده است و به عقوبتی که دچار آن شده است بنگر، آیا با این حال که برای تو از او انتقام می گیرم سینه ات را آرام و خشنود کردم؟
۳- در کتاب ارشادالقلوب(۴) در حدیثی طولانی، از جمله موهبت های خداوند به زاهدین در بهشت آن است، که می فرماید: دربی را به سوی آنها می گشایم که از آنجا بر جهنم مشرف می گردند و به ظالمین می نگرند که چگونه عذاب می شوند.
پس علاوه بر اثبات منفعت های کامل حسابرسی و عقوبت ظالمین در آخرت برای مظلومین، واضح است که اگر به فرض محال معاد و قیامتی نبود، هیچیک از موارد فوق محقق نمی گردید، و حقوق مظلومین از ظالمین گرفته نمی شد، و این امر خلاف عدالت خداوند عادل و حکیم است.
(۱) کافی، محمدبن یعقوب بن اسحاق کلینی، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، تهران ۱۴۰۷ق، ج۸ص۱۰۴ح۷۹
(۲) مطففین، ۳۶-۲۹
(۳) کامل الزیارات، ابن قولویه جعفر بن محمد، دار المرتضویه، چاپ اول، نجف ۱۳۵۶ش، ص ۱۲۵-۱۲۴
(۴) ارشاد القلوب الی الصواب،حسن بن محمد دیلمی، الشریف الرضی، چاپ اول، قم ۱۴۱۲ق، ج۱ص۲۰۲
پاسخ صوتی:
